Vijf voor je lijf: natuurlijke suppletie bij depressie

Reguliere antidepressiva hebben nog steeds veel bijwerkingen, waaronder beïnvloeding van het rijgedrag, droge mond, constipatie en seksuele disfunctie. Bovendien reageert een deel van de patiënten na verloop van tijd niet meer op antidepressiva. Dat het ook anders kan, bewijst deze vijf voor je lijf.

Crocus sativus

Uit meerdere dubbelblinde klinische onderzoeken bij personen met milde tot matige depressie blijkt dat het antidepressieve effect van Crocus sativus (saffraan) groter is dan placebo en vergelijkbaar is met dat van fluoxetine en imipramine [1,2]. Uit analyse van bioactieve fracties komt naar voren dat de inhoudsstof crocine-1 hoofdverantwoordelijk is voor het antidepressieve effect. Het werkingsmechanisme erachter komt deels overeen met dat van imipramine; beide remmen de heropname van serotonine, norepinephrine en dopamine. Hierdoor blijven deze neurotransmitters langer actief in de synaptische spleet, hetgeen bij veel mensen zorgt voor meer concentratie en minder depressieve gevoelens. Het eerste effect treedt al binnen een week op, maar het effect is maximaal na circa 6 weken.

SAMe

SAM-e wordt in het lichaam omgezet in ATP en methionine. Methionine is een belangrijke methylator van genen die betrokken zijn bij de aanmaak van hormonen en neurotransmitters. Suppletie met SAM-e reguleert langs deze weg de aanmaak van onder andere melatonine en dopamine. Melatonine is effectief gebleken bij de behandeling van Seasonal Affective Disorder (SAD), ofwel seizoensgebonden depressie, en een voldoende hoog gehalte dopamine verhoogt de motivatie. Daarnaast normaliseert methionine het gehalte adrenaline, waardoor stress en angstgevoelens afnemen bij gestresste en angstige personen. Uit een enkel onderzoek komt zelfs naar voren dat SAM-e beter werkt dan generieke medicijnen die worden voorgeschreven bij depressie [3].

Visolie

Er zijn duidelijke epidemiologische aanwijzingen dat een chronische DHA-deficiëntie kan leiden tot depressie en cognitieve achteruitgang. Inname van DHA uit algenolie verhoogt al in relatief lage dosering de DHA- en omega-3-index, waardoor het risico op deze nadelige deficiëntie-effecten kan worden verminderd[4].  Daling van het DHA-gehalte in de hersenen is bovendien in verband gebracht met leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang en de ziekte van Alzheimer. Er is toenemend wetenschappelijk bewijs dat verhoging van de inname van omega-3 vetzuren (met name DHA) de kans op leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang verkleint en (vroege) ziekteprocessen vertraagt die uitmonden in vasculaire dementie of de ziekte van Alzheimer. Bij ouderen met depressie en milde cognitieve achteruitgang namen depressieve symptomen af door verhoging van de DHA- of EPA-inname, terwijl verbeteringen in denken en perceptie van lichamelijk welzijn waren geassocieerd met een hogere DHA-inname[5].

Griffonia simplicifolia

Een tekort aan serotonine kan depressie veroorzaken, evenals slapeloosheid, obsessief gedrag en excessief eetgedrag dat tot zwaarlijvigheid leidt. Diverse reguliere medicijnen zijn daarom gericht op het verhogen van de beschikbare hoeveelheid serotonine in de hersenen: ofwel via het intensiveren van het gebruik van de beschikbare serotonine (SSRI’s) ofwel via remming van de afbraak ervan (MAO-remmers). Griffonia simplicifolia is een natuurlijke bron van 5-HTP, een voorloper van serotonine. Langs deze weg is het in staat het serotoninegehalte in de hersenen te verhogen[6]. In tegenstelling tot veel van de genoemde medicijnen gaat dat vrijwel zonder bijwerkingen. Griffoniazaadextract wordt naast depressie onder meer gebruikt bij de behandeling van slapeloosheid, eetstoornissen, fibromyalgie en chronische hoofdpijn.

Mucuna pruriens

Ook een tekort aan dopamine kan aanleiding geven tot depressie. Een dopaminerge despressie wordt op een andere manier aangepakt dan een serotonerge*. In plaats van serotoninegehalte, moet dan het dopaminegehalte verhoogd worden. Antidepressiva die op dit mechanisme ingrijpen, zijn echter sterk in de minderheid ten opzichte van SSRI’s. Toch wordt er onderzoek naar gedaan, onder andere met Mucuna pruriens (fluweelboon), dat de grondstof vormt voor het parkinsonmedicijn L-DOPA. Uit dit onderzoek blijkt dat mucuna in ieder geval bij ratten het gehalte dopamine in de cortex verhoogt[7]. Suppletie met Mucuna moet overigens wel rustig worden opgebouwd om ernstige stemmingswisselingen te voorkomen. Wanneer het wordt toegediend ter verbetering van de geestelijke conditie, volstaat een dosering van 1 tot 2 gram per dag [8]. Hogere doseringen – die bijvoorbeeld bij parkinson gegeven worden (30 tot 60 gram per dag) – dienen onder begeleiding van een arts plaats te vinden.

Bronnen

[1] Akhondzadeh S, Fallah-Pour H, Afkham K, Jamshidi AH, Khalighi-Cigaroudi F., Comparison of Crocus sativus L. and imipramine in the treatment of mild to moderate depression: a pilot double-blind randomized trial [ISRCTN45683816, .BMC Complement Altern Med. 2004 Sep 2;4:12.

[2] Akhondzadeh, Basti A, Moshiri E, Noorbala AA, Jamshidi AH, Abbasi SH, Akhondzadeh S., Comparison of petal of Crocus sativus L. and fluoxetine in the treatment of depressed outpatients: a pilot double-blind randomized trial., Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2007 Mar 30;31(2):439-42. Epub 2006 Dec 15.

[3] Papakostas, George I. Evidence for S-adenosyl-L-methionine (SAM-e) for the treatment of major depressive disorder. Journal of Clinical Psychiatry 70.Suppl. 5 (2009): 18-22.

[4] Daniells S. Harvard meta-analysis supports benefits of algal DHA omega-3. Nutraingredients USA. 2011;12(16):1-2

[5] Sinn N, Milte CM, Street SJ et al. Effects of n-3 fatty acids, EPA v. DHA, on depressive symptoms, quality of life, memory and executive function in older adults with mild cognitive impairment: a 6-month randomised controlled trial. Br J Nutr. 2012;107(11):1682-93.

[6] Birdsall TC. 5-Hydroxytryptophan: a clinically-effective serotonin precursor. Altern Med Rev. 1998;3(4):271-80

[7] Manyam BV, Dhanasekaran M, Hare TA. Effect of antiparkinson drug HP-200 (Mucuna pruriens) on the central monoaminergic neurotransmitters. Phytother Res. 2004;18(2):97-101.

[8] http://www3.naturafoundation.nl/monografie/Mucuna_pruriens.html