Mondspoeling ongunstig voor de bloeddruk

Van bewegen weten we dat het de bloeddruk kan verminderen, maar wist u dat de activiteit van onze mondbacteriën kunnen bepalen of we dit voordeel ervaren? Dit onderzoek laat het effect zien van een antibacteriële mondspoeling na een sportsessie.

Dit onderzoek legt een verband tussen onze orale bacteriën en cardiovasculaire gezondheid. Het toont aan dat het bloeddrukverlagende effect van beweging significant wordt verminderd wanneer mensen een antibacteriële mondspoeling gebruiken. De onderzoekers raden gezondheidsprofessionals dan ook aan om rekening te houden met de mondflora, indien zij beweeginterventies doen bij cliënten met een hoge bloeddruk. De studie werd geleid door University of Plymouth, in samenwerking met Centre of Genomic Regulation in Barcelona, en is gepubliceerd in tijdschrift Free Radical Biology and Medicine. [1]

De rol van stikstofoxide, nitraat en nitriet

De hoofdonderzoeker geeft aan dat het algemeen bekend is dat bloedvaten opengaan gedurende beweging: de productie van stikstofoxide verhoogt dan de diameter van de bloedvaten (vasodilatatie), wat de bloedcirculatie naar de actieve spieren verhoogt. Hij zegt verder hierover: “Wat een mysterie bleef is hoe het kan dat de bloedcirculatie na beweging hoog blijft, wat vervolgens een bloeddrukverlagende reactie uitlokt, die bekend staat als post-exercise hypotensie. Eerder onderzoek heeft gesuggereerd dat stikstofoxide niet betrokken was bij deze post-exercise reactie. Onze studie trekt deze visie in twijfel.” [2]

Hij legt uit dat het allemaal te maken heeft met het afbreken van stikstofoxide tot nitraat, waarvan jaren is gedacht dat het geen functie in ons lichaam heeft: “Onderzoek van de laatste jaren heeft echter laten zien dat nitraat kan worden geabsorbeerd in de speekselklieren en vervolgens uitgescheiden kan worden met speeksel in de mond. Sommige bacteriën in de mond kunnen dit nitraat omzetten in nitriet, en dit is een belangrijk molecuul dat de productie van stikstofoxide kan verbeteren, zodra dit nitriet met het speeksel wordt ingeslikt. Want dan wordt een deel van dit molecuul snel geabsorbeerd in de circulatie en terug omgezet in stikstofoxide. Deze omzetting helpt vervolgens om het verwijden van de bloedvaten te behouden, wat leidt tot een blijvende verlaging van de bloeddruk na beweging.”

Onderzoeksopzet

In deze studie is onderzocht of het blokkeren van het vermogen van orale bacteriën om nitraat in nitriet om te zetten een effect had op de bloeddruk. Aan het onderzoek deden 23 gezonde volwassenen mee, die op twee verschillende momenten een half uur op een loopband liepen. Na elke sessie werden ze 2 uur lang gemonitord. Aan hen werd gevraagd om 30, 60 en 90 min na het sporten hun mond te spoelen met een vloeistof: een antibacteriële mondspoeling of een placebo. Noch de onderzoekers, noch de deelnemers wisten welke vloeistof ze kregen. Per sessie werd hun bloeddruk gemeten en werden er speeksel- en bloedmonsters afgenomen, voor het sporten en 2 uur na het sporten. Tijdens het onderzoek was het niet toegestaan om te eten of drinken, behalve water. De deelnemers hadden geen last van orale gezondheidsproblemen.

Spoeling verminderde bloeddrukverlagend effect significant

Uit de metingen bleek dat een uur na het sporten de systolische bloeddruk bij participanten die spoelden met de placebo gemiddeld met -5,2 mmHg was afgenomen. Echter, bij de participanten die een antibacteriële mondspoeling hadden gebruikt was de afname op hetzelfde tijdstip slechts -2,0 mmHg. De systolische bloeddruk (bovendruk) geeft de druk aan wanneer hart zich samenknijpt en bloed door het lichaam pompt. Ofwel: het bloeddrukverlagende effect was bij deze groep met 60% verminderd ten opzichte van de placebogroep. En verder bleek dat dit effect twee uur na de sportsessie helemaal was verdwenen bij de deelnemers die een antibacteriële mondspoeling hadden gehad.

Eerder is gesuggereerd dat de belangrijkste bron voor nitriet stikstofoxide is die tijdens beweging door endotheelcellen van de bloedvaten wordt geproduceerd. Deze studie stelt deze aanname echter op de proef. Bij de participanten in dit onderzoek verhoogden de nitrietniveaus in hun bloed niet, wanneer zij een antibacteriële mondspoeling kregen. Bij deelnemers die een placebo ontvingen was dit wel het geval. Dit wijst erop dat orale bacteriën de sleutel zijn om de bloedvaten open te zetten, in ieder geval in de eerste uren na een sportsessie, concluderen de onderzoekers uit hun studie.

Conclusie

Dit onderzoek onderstreept het belang van onze mondflora. Uit andere onderzoeken zijn inmiddels ook vele andere aanwijzingen dat orale bacteriën meerdere systemische effecten hebben. Zo is er een significante relatie gevonden tussen parodontitis en chronische ziekten als hart- en vaatziekten, diabetes type II, obesitas en mogelijk Alzheimer. Onder invloed van bijvoorbeeld een slecht voedingspatroon (of een antibacteriële mondspoeling zoals in dit artikel is gebleken) kan het evenwicht in de microbiële samenstelling ongunstig worden beïnvloed, en deze dysbiose is een primaire oorzaak van gingivitis en parodontitis met de genoemde aandoeningen tot gevolg. Vanwege de migratie van pathogenen uit de mondholte naar de bloedbaan lijkt parodontitis een onafhankelijke risicofactor voor diverse chronische ziekten.

[1] C. Cutler et al, Post-exercise hypotension and skeletal muscle oxygenation is regulated by nitrate-reducing activity of oral bacteria, Free Radical Biology and Medicine (2019).  DOI: 10.1016/j.freeradbiomed.2019.07.035

[2] https://medicalxpress.com/news/2019-09-mouthwash-inhibit-benefits.html